Develer, sırtlarında bulunan yağ depolama özellikli hörgüçleriyle tanınan, benzersiz çift toynaklı memelilerdir. Günümüzde çoğunlukla evcilleştirilmiş olan develer, süt, et ve yün sağlar ve çöl bölgelerinde ulaşım aracı olarak hayati öneme sahiptir. Bu nedenle onlara “çöl gemisi” denir.
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Hayvanlar
- Şube: Kordalılar
- Sınıf: Memeliler
- Takım: Çift toynaklılar
Deve Türleri
Üç ana deve türü vardır:
- Tek Hörgüçlü Deve: Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Güney Asya’da yaygındır; bir hörgüce sahiptir.
- Çift Hörgüçlü Deve: Orta Asya’da evcilleştirilmiştir ve iki hörgüce sahiptir.
- Vahşi Çift Hörgüçlü Deve: Kritik derecede tehlikededir ve Gobi ve Taklamakan Çöllerinde yaşar.
Fiziksel Özellikler
- Boy: 1.8-2 metre (179.8-201.1 cm)
- Ağırlık: 300-1000 kg
- Renk: Genellikle açık kahverengi; çift hörgüçlü develer daha koyu renktedir.
Develerin uzun bacakları, onları sıcak çöl kumundan korur ve serin tutar. Tek hörgüçlü erkek develer, çiftleşme mevsiminde “dulla” adı verilen şişirilebilir bir keseyi gösterir.
Dağılım ve Yaşam Alanı
Vahşi develer, Asya’nın Gobi ve Taklamakan çöllerine özgüdür; evcilleştirilmiş türler ise Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Asya’nın bazı bölgelerinde yaygındır. 19. yüzyılda Avustralya’ya getirilen develer burada yabani hale gelmiş ve sayıları yaklaşık 700.000’e ulaşmıştır.
Yaşamlarını Sürdürme Adaptasyonları
Develerin hörgüçlerinde su değil yağ depoladığı yaygın yanlış bir bilgidir. Develer, çeşitli şekillerde çöl ortamına uyum sağlamıştır:
- Yağ Depolayan Hörgüç: Enerji sağlar ve yağ metabolize edildiğinde su açığa çıkarır.
- Sıcaklık Düzenleme: Develer 34°C – 40°C arasında (93°F – 104°F) büyük sıcaklık değişimlerine dayanabilir.
- Çöl Uyumlu Post: Kalın kürk, yüksek sıcaklıklardan korur.
- Verimli Su Kullanımı: Böbrekleri ve burun delikleri su kaybını en aza indirir.
- Özel Kırmızı Kan Hücreleri: Oval şekilli kırmızı kan hücreleri, dehidrasyon durumunda bile kan akışını korur.
Beslenme
Otçul olan develer, kuru yapraklar, dikenli bitkiler ve tuz çalıları gibi sert çöl bitkilerini tüketerek beslenir.
Davranış ve Sosyal Yapı
Develer, genellikle bir lider erkek deve tarafından yönetilen sürüler halinde yaşar. Genellikle uysal olmalarına rağmen, kışkırtıldıklarında ısırabilir veya tekme atabilirler. Develer, yüzlerine üfleyerek benzersiz bir iletişim şekli kullanırlar.
Yırtıcılar ve Tehditler
Vahşi develer gri kurtlar tarafından avlanabilirken, evcil olanlar aslan veya leopar gibi büyük yırtıcılar tarafından tehdit edilebilir. İnsan müdahalesi, yaşam alanlarının kaybı ve avlanma, vahşi develer için başlıca tehditlerdir.
Üreme ve Yaşam Döngüsü
Develer, oturarak çiftleşir. 12-14 aylık bir gebelik süresinden sonra, dişi deve genellikle tek bir yavru doğurur ve yavru doğduktan sonra 30 dakika içinde yürümeye başlar. Develer, yaklaşık 7 yaşında tam olarak olgunlaşır.
Koruma Durumu
Vahşi çift hörgüçlü develer, IUCN tarafından “Kritik Derecede Tehlikede” olarak sınıflandırılmıştır ve dünya genelinde 1000’den az birey kaldığı tahmin edilmektedir. Koruma çalışmaları, doğal yaşam alanlarını koruma ve insan etkisini azaltmaya odaklanmaktadır.
İlginç Bilgiler
- Kültürel Önemi: Develer, İncil gibi tarihi metinlerde ve sanatta önemli bir yere sahiptir.
- Deve Güzellik Yarışmaları: Suudi Arabistan gibi bölgelerde düzenlenen bu yarışmalarda develer hörgüç şekli ve büyüklüğüne göre değerlendirilir.
- Dayanıklılık Hızı Geçer: Atlardan daha yavaş olmasına rağmen, develer yorulmadan uzun yolculuk yapabilir.
Sık Sorulan Sorular
- Develerin hörgüçleri neden var? Develer, yiyecek azaldığında enerji sağlamak için hörgüçlerinde yağ depolar.
- Develer tükürür mü? Evet, genellikle tehdit altında olduklarında tükürürler.
- Develer atlardan hızlı mı? Develer daha yavaş olsa da uzun mesafeleri rahatça katedebilirler.
- Develerin toynağı var mı? Hayır, deve toynaksız olup, sert tırnaklara ve çöl için uygun yastıklara sahiptir.
- Develer yüzebilir mi? Hayır, develer yüzmeye uygun değildir.
