Benekli Semender (Ambystoma maculatum), ayrıca Sarı Benekli Semender olarak da bilinir, Kuzey Amerika’ya özgü, ormanlarda yaşayan ilginç bir amfibi türüdür. Bu gizemli yaratık, karanlık vücudu üzerinde parlak sarı veya turuncu lekelerle tanınır.
Fiziksel Tanım: Benekli Semender Nasıl Görünür?
- Boyut: Yetişkinler 15–25 cm (5,9–9,8 inç) uzunluğa ulaşır.
- Ağırlık: Ortalama ağırlıkları 12,84 gram civarındadır.
- Vücut ve Cilt: Semenderin pürüzsüz ve parlak cildi, dolgun vücudu ile uyumludur ve yüzü geckolara benzerdir. Geniş burunları ve karınlarında 12 kostal oluk bulunur.
- Renk ve Lekeler: Vücut renginin çoğu siyah olsa da bazı bireyler koyu gri, yeşil, kahverengi veya mavi-siyah tonlarında olabilir. Baştan kuyruk ucuna kadar düzensiz sarı-turuncu lekeler vardır ve başa yakın olanlar daha parlaktır. Karınları ise pembe ve gri tonlarının karışımıdır.
- Bacaklar ve Ayaklar: Güçlü bacakları vardır; ön ayaklarında 4 parmak, arka ayaklarında ise 5 parmak bulunur.
- Kuyruk: Öne çıkan kuyruğu, semenderin bir özelliği olup, yırtıcı saldırılarına karşı hayatta kalmalarını sağlar ve kuyruk yeniden büyüyebilir.
Yaşam Süresi
Yerli koşullarda, vahşi benekli semenderler 20 yıl kadar yaşayabilir, bu da onları amfibiler arasında olağanüstü uzun ömürlü kılar.
Dağılım ve Yaşam Alanı
- Coğrafi Dağılım: Benekli semenderler, Kuzeydoğu Amerika‘da geniş bir alanda bulunur ve dağılımları Nova Scotia’dan güney Georgia ve Teksas’a kadar uzanır.
- Tercih Edilen Yaşam Alanı: Nemli ormanları tercih ederler ve genellikle odunların altı, taşlar veya terkedilmiş yuvalar içinde yaşamayı severler. Bu gizli alanlar, nemi korumalarına yardımcı olur; nem kaybı, ciltlerinin kurumasına ve ölümcül dehidrasyona yol açabilir.
Davranış Özellikleri
- Gececi Yaşam Tarzı: Benekli semenderler, gece en aktif olan hayvanlardır ve karanlıkta yiyecek ararlar.
- Sınırlı Hareket: Bu amfibiler genellikle üreme göletlerinden 100 metre uzaklıkta kalırlar ve nadiren 250 metreyi geçerler.
- Yuvalama Kullanımı: Çok iyi kazıcı olmasalar da, mevcut yuvaları kullanır veya genişletirler.
- İklim Duyarlılığı: Aşırı kuru, soğuk veya sıcak hava koşulları onları daha derinlere, yuvalarına çekilmesine neden olur.
Tehdit altında olduklarında, larvalar göletlerin dibindeki kalıntılara saklanır. İlginç bir şekilde, yetişkin semenderler, üreme göletlerine dönebilme yeteneği gösterir ve büyük mesafelerde bile eski yollarını takip edebilirler.
Üreme ve Yaşam Döngüsü
Benekli semenderler, Mart ve Nisan aylarında, yoğun yağmurlar ve sıcak hava ile üreme dönemine girerler.
- Yumurta Bırakma: Dişi semenderler, su altı bitkilerine yapışmış 200 yumurta bırakır. Bu yumurtalar, gelişen embriyoları besleyen simbiyotik alglerle birlikte jöle benzeri kümeler oluşturur.
- Larva Aşaması: Yumurtalar 4–8 hafta içinde çatlar ve larvalar, doğduklarında yaklaşık 1,3 cm uzunluğunda olup, tüylü solungaçlara sahiptirler.
- Genç Dönüşümü: 2–4 ay içinde, larvalar metamorfizmaya uğrayarak yaklaşık 6,4 cm uzunluğunda kara semenderlerine dönüşürler.
Yiyecek sıkıntısı olduğunda, larvalar birbirlerini yiyerek hayatta kalma mücadelesi verirler.
Adaptasyonlar
Benekli semenderler, olağanüstü hayatta kalma yeteneklerine sahiptir:
- Kuyruk Kendisini Koparma: Yırtıcılardan kaçmak için kuyruklarını koparabilir ve sonrasında yeniden büyütürler.
- Yeniden Üretme Yeteneği: Kuyruk dışında, zarar gören bacaklarını, beyinlerinin bazı kısımlarını hatta iç organlarını yeniden üretebilirler.
Diyet: Benekli Semenderler Ne Yer?
Etçil olan benekli semenderler, centipedes, milpedes, çekirgeler, solucanlar, örümcekler ve salyangozlar gibi böceklerle beslenirler. Yiyeceklerini toplamak için yapışkan dillerini kullanırlar.
Yırtıcılar ve Savunma Mekanizmaları
- Yaygın Yırtıcılar: Benekli semenderlerin doğal düşmanları arasında yılanlar, kokarca, rakunlar, kaplumbağalar, sincaplar, çipmunklar ve opossumlar yer alır.
- Savunma: Yırtıcılardan kaçmak için semenderler, boyunları ve kuyruklarının yakınındaki bezlerden zehirli beyaz bir madde salgılarlar.
Koruma Durumu
IUCN, benekli semenderleri En Az Endişe (LC) statüsünde sınıflandırır, bu da popülasyonlarının stabil olduğu anlamına gelir. Ancak, habitat tahribatı, su asiditesinin artması ve evcil hayvan ticareti önemli tehditler oluşturur.
İlginç Gerçekler
- Ekolojik Duyarlılık: Üreme göletlerinde asidik seviyelerin artması, üreme oranlarını olumsuz etkiler.
- Kendini Yeme Davranışı: Larvalar, yiyecek kaynakları azaldığında birbirlerini yerler.
- Yüksek Genç Ölüm Oranı: %90‘dan fazla larva, yırtıcılar, hastalıklar veya kuruyan göletler nedeniyle erişkinliğe ulaşamaz.
- Navigasyon Yetenekleri: Üreme göletlerine geri dönme yetenekleri, amfibiler arasında eşsizdir.
[toggle title=”Resources” state=”close”] http://srelherp.uga.edu/salamanders/ambmac.htm https://www.nwf.org/Wildlife/Wildlife-Library/Amphibians-Reptiles-and-Fish/Spotted-Salamander.aspx http://www.nhptv.org/natureworks/spottedsalamander.htm https://www.nationalgeographic.com/animals/amphibians/facts/spotted-salamander http://animals.nationalgeographic.com/animals/amphibians/spotted-salamander/[/toggle]
