Afrika pençe kurbağası (Xenopus laevis), Afrika’ya özgü su kenarında yaşayan bir kurbağa türüdür ve benzersiz fiziksel özellikleri ve davranışlarıyla tanınır. Xenopus laevis türü, genellikle Pençe Kurbağaları ailesine (Pipidae) aittir ve bu ailenin bir özelliği, kurbağaların dil ve dişlerden yoksun olmasıdır. Çoğu kurbağadan farklı olarak Afrika pençe kurbağası gece aktif olup, gündüzleri sessizce dinlenir ve gece yiyecek arar. Adını, her bir arka bacağında bulunan pençe benzeri çıkıntılardan alır.
Bilimsel Sınıflandırma
- Krallık: Animalia (Hayvanlar Alemi)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
- Sınıf: Amphibia (Amfibiler)
- Takım: Anura (Kurbağalar)
- Aile: Pipidae (Pençe Kurbağaları)
- Cins: Xenopus
- Tür: Xenopus laevis
Fiziksel Özellikler
Afrika pençe kurbağasının başı küçük ve vücudu pürüzsüzdür. Bu kurbağaların dış kulakları yoktur ve gözleri hareketli göz kapaklarına sahip değildir; bunun yerine gözlerini koruyan saydam bir zar vardır.
- Boyutlar: Erkekler yaklaşık 5-6 cm (2-2,5 inç) uzunluğundadır, dişiler ise 10-12 cm (4-4,5 inç) uzunluğundadır.
- Ağırlık: Erkeklerin ağırlığı yaklaşık 60 gram (2 oz), dişiler ise 200 gram (7 oz)’a kadar ulaşabilir.
- Renk: Bu kurbağalar kahverengi ve zeytin yeşili beneklere sahip olup, karınları krem rengi ve sarımsı bir ton alabilir.
Afrika pençe kurbağasının ön bacakları küçük, parmaklarında perde yoktur; bunlar daha çok yiyecekleri ağzına itmek için kullanılır. Arka bacakları daha büyüktür ve ayak parmaklarında perde vardır. Her bir bacağın üç parmağının ucunda pençe benzeri yapı vardır.
Dağılım ve Habitat
Afrika pençe kurbağası, Sahra Altı Afrika’nın doğusunda ve güneyinde, Namibya, Angola ve Güney Afrika gibi bölgelerde yaygındır. Bu kurbağalar sakin ve durgun su kütlelerinde, göletler ve bataklıklarda yaşamayı tercih ederler. Sıcak suyu sevseler de (16–27°C / 60–80°F), farklı ortamlarda yaşayabilirler. Afrika pençe kurbağalarını bazen akarsularda da görebilmekle birlikte, genellikle sakin su birikintilerinde yaşarlar.
Beslenme ve Avlanma Davranışı
Afrika pençe kurbağası, fırsatçı bir etobur olup geniş bir yiyecek yelpazesiyle beslenir. Bu kurbağalar böcekler, küçük balıklar, kabuklular ve hatta diğer kurbağaların larvalarını yerler. Ayrıca organik atıkları, solucanları ve sümüklüböcekleri de yiyebilirler.
Bu kurbağalar, yemek ararken yüksek hassasiyete sahip elleri, gelişmiş koku alma yetenekleri ve yan çizgi sistemleri sayesinde su altındaki hareketleri ve yiyecekleri algılarlar. Ayrıca, yutma yoluyla yemeklerini ağzına çekmek için “yutma pompası” olarak bilinen bir mekanizma kullanırlar.
Yamyamlık Davranışı
İlginç bir şekilde, Afrika pençe kurbağası yiyecek eksikliği çeken ortamlar içinde yamyam davranışları gösterebilir. Bu, düşük kaynak seviyelerinde popülasyonlarını güçlendirmelerine yardımcı olur.
Üreme ve Yaşam Döngüsü
Diğer birçok kurbağanın aksine, erkek Afrika pençe kurbağaları, ses tellerinin olmaması nedeniyle geleneksel kurbağa çağrıları yapmazlar. Bunun yerine, boyunlarında titreşimler oluşturarak su altı cırcır böceği sesine benzeyen bir ses çıkarırlar. Dişiler, bu eşleşme çağrılarını kabul eder veya reddederler, bu da dişi kurbağaların nadiren ses çıkaran bir tür olduğunu gösterir.
- Eşleşme: Erkekler, su altında su altı cırcır böceği sesine benzeyen sesler çıkararak dişileri çekerler.
- Yumurtalar: Dişiler her seferinde 500 ile 2000 arasında yumurta bırakabilirler, bazı bireyler yılda 8000 yumurta bırakabilir. Yumurtalar yaklaşık 0,1 cm çapındadır.
- Yavru: Yavru kurbağalar, filtreleme yoluyla beslenir ve gelişim süresi 6 ila 8 hafta arasında değişir.
Ömür
Afrika pençe kurbağasının ortalama yaşam süresi 5 ila 15 yıl arasında değişir, ancak bazı bireyler 30 yıla kadar yaşayabilir, bu da onları amfibi türler arasında uzun ömürlü yapar.
Adaptasyonlar
Bu kurbağalar, farklı ortamlara son derece uyum sağlayabilen bir türdür. Tuzlu su bölgelerinde dahi yaşayabilirler. Ortam koşullarındaki önemli değişikliklere karşı oldukça dayanıklıdırlar ve göletlerinin kuruması durumunda, toprak altına girerek uzun süreli bir uykuya geçebilirler.
Evcil Hayvan Olarak Kullanımı
Afrika pençe kurbağası, dayanıklı yapıları sayesinde akvaryumlarda yaygın olarak evcil hayvan olarak beslenir. İyi bakıldıklarında bu kurbağalar, akvaryumda rahatça yaşayabilirler. Özel ışıklandırma veya sıcaklık düzenlemesine ihtiyaç duymazlar ve oda sıcaklığı (20–24°C / 68–75°F) onları rahatça yaşatmak için yeterlidir.
- Akvaryum Kurulumu: Uzmanlar, bir filtreleme sisteminin gerekliliği konusunda farklı görüşlere sahip olsa da, hafif bir filtreleme sistemi su kalitesini iyileştirebilir. Filtre kullanılmazsa, su haftada bir tamamen değiştirilmelidir.
- Beslenme: Bu kurbağalara haftada 3-4 kez yem verilir; balık, solucanlar ve tuzlu su karidesi gibi yiyecekler verilebilir.
- Eş: Diğer balıklarla birlikte tutulurken dikkat edilmelidir, çünkü bilinen bir davranış olarak küçük balıkları ve diğer su canlılarını yeme eğilimindedirler.
Hastalıklar
Diğer amfibiler gibi, Afrika pençe kurbağası da çeşitli hastalıklara karşı hassastır. Bunlar arasında kırmızı bacak hastalığı, şişmanlık hastalığı ve mantar enfeksiyonları bulunur. Ayrıca, Batrachochytrium dendrobatidis gibi ölümcül bir mantar türü tarafından enfekte olabilirler.
Koruma Durumu
Afrika pençe kurbağası, şu anda Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından “endişe edilmeyen” türler arasında sınıflandırılmaktadır. Bunun nedeni, geniş bir dağılım alanına sahip olmaları ve farklı habitatlara uyum sağlama yetenekleridir.
İlginç Gerçekler
- Parazitler: Doğal ortamlarında, bu kurbağalar genellikle Schistosoma gibi parazitleri taşıyabilirler.
- Bilimsel Önemi: 20. yüzyılın ortalarında, araştırmacılar Afrika pençe kurbağalarını, ilk omurgalı klonlaması da dahil olmak üzere öncü deneylerde kullandılar.
- Kamuflaj: Derilerindeki benekler, onları çevrelerine uyum sağlamalarına ve avcılardan korunmalarına yardımcı olur.
[toggle title=”Resources” state=”close”]http://eol.org/pages/1038993/details http://en.wikipedia.org/wiki/African_clawed_frog https://nationalzoo.si.edu/animals/african-clawed-frog https://nationalzoo.si.edu/animals/african-clawed-frog http://allaboutfrogs.org/info/species/clawed.html[/toggle]
